Artrose

Wat is artrose?

Bij artrose is er sprake van slijtage van het kraakbeen van het gewricht. Naarmate de leeftijd van de mens vordert, zal iedereen op een gegeven moment geconfronteerd worden met enige slijtage van gewrichten. Echter, artrose ontstaat vaak op een eerdere leeftijd, waarbij de pijnklachten en de toestand van het gewricht niet persé strookt met de leeftijd. Door nog onduidelijke oorzaak ontstaat er degeneratie van het kraakbeen. Arthrose wordt uitgedrukt in graad 0-4, waarbij graad 4 het meest ernstig is.

Wat zijn de symptomen?

Artrose kan vooral pijnklachten, zwelling en stijfheid van één of meerdere gewrichten veroorzaken. Soms ontstaat er een ontsteking in het gewricht die ook warmte en soms roodheid van het gewricht veroorzaakt. Gewrichten van hand en pols waarin zeer regelmatig artrose kan ontwikkelen, zijn de incongruente gewrichten: het CMC-1 gewricht, (P)IP en DIP gewrichten en het DRUJ. Ook tussen de diverse carpalia kan artrose ontstaan, maar dan is er vaak een andere onderliggende oorzaak zoals een trauma. Artrose zorgt zoals gezegd voor degeneratie van het kraakbeen. Hierdoor ontstaat ook een verbreding van het botoppervlak om de druk die het gewricht te verduren krijgt, beter te kunnen verdelen. De degeneratie van het kraakbeen gebeurt niet gelijkmatig over het gewricht verdeeld, maar kan aan een zijde sterker optreden dan aan de andere zijde. Onder andere hierdoor kunnen deformaties van de vingers ontstaan. Pijn kan optreden tijdens bewegen, maar ook vertraagd enkele uren na de gedane belasting. Pijn kan lang aanhouden naar mate de schade groter is en/of de belasting van het gewricht zwaarder of langduriger is. Echter, de pijn die de patiënt ervaart en de daadwerkelijke schade is niet altijd evenredig. Vaak zien we juist véél pijn bij een beginnende artrose met itis-beeld en beduidend minder pijn in een verder gevorderd stadium van artrose. Stijfheid van de gewrichten treedt op na een periode van rust, maar kan ook in de loop van de dag toenemen naarmate de belasting van het gewricht toeneemt.

Waar kunt u terecht?
Behandel-
mogelijkheden

De behandelmogelijkheden bij artrose zijn helaas beperkt. Medicamenteus is alleen pijnstilling en soms ontstekingsremmende medicatie effectief. De pijnstiller zal het proces van de achteruitgang echter niet remmen. Conservatieve behandelmogelijkheden kunnen bestaan uit educatie, houdingsadviezen, leefregels als ook spalktherapie. Indien een conservatieve behandeling onvoldoende effect heeft zullen operatieve mogelijkheden worden bekeken. Operatieve behandelmogelijkheden zijn er wel, maar in beperkte mate. Dit hangt af van de mate van pijn, de mate van beweeglijkheid en om welk specifiek gewricht het gaat. Voor CMC-1 artrose zijn diverse opties om vooral de pijn te bestrijden. Dit varieert van een interpronaat tot trapeziectomie, met of zonder het verstevigen van het MC na het verwijderen van het trapezium. Voor PIP3, 4 en 5 is er de mogelijkheid van een artroplastiek, echter hiervoor moet de hoeveelheid pijn hoog scoren en moet de mobiliteit van het gewricht zijn aangedaan. In PIP 2 wordt in principe geen arthroplastiek geplaatst omdat dit gewricht te zwaar wordt belast. Beweeglijkheid na een artroplastiek is altijd minder dan een gezond gewricht. DIP gewrichten hebben als enige operatieve optie een artrodese.

Handtherapie

Wanneer er sprake is van artrose in de hand zal handtherapeut de mogelijkheden van een goed passende ondersteunende spalk beoordelen. Spalken die veel gebruikt worden zijn de duimbasis spalken voor ondersteuning van CMC/MCP. Voor de PIP gewrichten zal er meestal gekozen worden voor steunende spalkjes zoals de Oval-8 of silverrings. Spalken zijn echter hulpmiddelen die het probleem van de artrose nooit zullen verhelpen. Belangrijk is dus ook om de patiënt te adviseren hoe om te gaan met kwetsbare pijnlijke gewrichten aan de handen in relatie tot het uitvoeren van dagelijkse handelingen. Hierbij willen we wel de kanttekening maken dat de mate van belasting van het gewricht niet de artrose zal doen toenemen, maar wél de pijn en het ongemak dat de patiënt hiervan ervaart. Onderhouden van mobiliteit van de gewrichten en oefentherapie zoals gerichte (kracht)training om stabiliteit in betrokken gewrichten te verbeteren is essentieel en waar nodig zijn steunende spalkjes is een goede behandeling. Wanneer dit echter geen soelaas meer biedt, zijn operatieve mogelijkheden een alternatief die met een handchirurg beoordeelt moeten worden. Goede spalkvaardigheden zijn essentieel voor de behandeling van een patiënt met artrose aan de hand en/of pols. Indien gewenst heeft de handtherapeut overleg met een orthopedisch instrumentenmaker voor een goede definitieve spalkvoorziening

Duur

De duur van de behandeling is erg afhankelijk van de mate van klachten van de patiënt en de ingezette behandeling. Bij inzet op spalktherapie duurt het soms even voordat een goed zittende, comfortabele en functionele spalk gevonden wordt. De behandeling bestaande uit educatie, houdingsadviezen en leefregels is qua duur afhankelijk van de mate waarin de patiënt functionele hinder van de artrose ondervindt. Wanneer deze oplossingen geen verbetering geven van de pijn of bruikbaarheid van de hand, zal eventueel een operatieve behandeling nodig zijn. De nabehandeling hiervan duurt gemiddeld 2-3 maanden, afhankelijk van de operatieve procedure die uitgevoerd wordt.

Samenwerking artsen

De arts zal in de meeste gevallen eerst opteren voor een conservatieve behandeling. Wanneer dat geen oplossing is, dan zal de handtherapeut met de specialist bespreken dat er mogelijk naar andere behandel opties gekeken moet worden. Post operatief zal er dan nauw contact zijn tussen specialist en therapeut over het te volgen behandelbeleid.