Spasticiteit

Wat is spasticiteit?

Door schade van de hersenen of het ruggenmerg kan het voorkomen dat reflexen onvoldoende worden geremd. Hierdoor kan een onwillekeurige reactie optreden. Er kan sprake zijn van hypertonie of spasticiteit, waardoor gecontroleerd bewegen bemoeilijkt wordt. Er wordt gesproken van spasticiteit als er sprake is van een verstoorde controle van de motoriek en sensibiliteit, die zich uit in onwillekeurige spieractiviteit. Voorafgaand aan een periode van spasticiteit kan het voorkomen dat er een sprake is van hypotonie oftewel een slappe parese.
Veel voorkomende diagnoses die gepaard kunnen gaan met spasticiteit zijn onder andere CVA , CP, MS, ALS en dwarslaesie.

Wat zijn de symptomen?

De persoon ervaart dat hij verminderde controle heeft over zijn bewegingen en dat er sprake is van onwillekeurige beweging van de arm of hand. Door de verhoogde spierspanning kan er pijn ervaren worden. Door gebruik te maken van een EMG kan de mate van spasticiteit worden vastgesteld.

Waar kunt u terecht?
Behandel-
mogelijkheden

Er zijn diverse interventies mogelijk om de spasticiteit te beïnvloeden. In eerste instantie zal de therapie erop gericht zijn om de spieren op lengte te houden en om contracturen en standsafwijkingen te voorkomen. Dit kan plaatsvinden door oefentherapie, of door gebruik te maken van spalken voor het verkrijgen van langdurige (milde) rek. In combinatie met de oefentherapie kan er gekozen worden voor medicamenteuze behandeling. Dit kan oraal (Baclofen) of door een lokale injectie met Botulinetoxine of Fenol. Wanneer natuurlijk herstel uitblijft of wanneer de oefentherapie niet voldoende effect heeft, kan er ook een chirurgische interventie overwogen worden. Hierbij bestaat de keuze uit een neurochirurgische interventie of een orthopedische interventie ( bijv. peesverlenging, peestranspositie, artrodese of osteotomie). Een chirurgische interventie kan ook overwogen worden als een goede handhygiëne door de spasticiteit niet meer mogelijk is.

Handtherapie

Bij slappe parese staat bescherming van de weke delen, oedeempreventie en het voorkomen van contracturen voorop. Wanneer er sprake is van spasticiteit zal de therapie erop gericht zijn om de spieren op lengte te houden en om contracturen en standsafwijkingen te voorkomen. Gezien de complexiteit van het letsel en de noodzaak tot vroege interventie, heeft het inschakelen van een gespecialiseerde therapeut een belangrijke meerwaarde. Door de handtherapeut al in een vroeg stadium in te schakelen kunnen complicaties op de lange termijn voorkomen/ verminderd worden.
De handtherapeut kan in samenspraak met de arts het effect van de medicatie evalueren en ondersteunen in het bepalen van het verdere medicatiebeleid. Wanneer er gekozen wordt voor een chirurgisch traject, begeleidt de handtherapeut de persoon in het gedoseerd opbouwen van de belastbaarheid.

Duur

Afhankelijk van de ernst van de spasticiteit en gekozen interventie zal de behandelduur verschillen.

Samenwerking artsen

Bij de behandeling van dit letsel speelt de revalidatiearts een belangrijke rol. Afhankelijk van de gekozen interventie zal er overleg plaatsvinden met de plastisch chirurg, de neurochirurg of de orthopeed.